De Scrum Master doet veel meer dan alleen maar een beetje coachen op het Scrum proces (mocht je dat nog niet weten). Naast het feit dat een Scrum Master ook een organisatie meeneemt in het Scrum framework, de methodiek en het agile gedachtengoed dient hij of zij ook behoorlijk wat te weten van groepsdynamieken en teamcoaching. Een mooi diagnoseย instrument dat kan helpen in team coaching is de Sabotagelijn van Lewis.
๐๐ฒ๐ฒ๐ฝ ๐๐ฒ๐บ๐ผ๐ฐ๐ฟ๐ฎ๐ฐ๐
De van oorsprong Zuid Afrikaanse Myrna Lewis ontwikkelde in de jaren negentig de Deep Democracy methode. Deze methodiek zorgt, eenvoudig gezegd, ervoor dat ieders stem binnen een groep gehoord wordt. Of het nu gaat om scholen, bedrijven of (sport)verenigingen.
Met andere woorden:
“Deep Democracy is een zienswijze en een methode die de onderstroom in groepen zichtbaar en hanteerbaar maakt. Tegenstellingen en botsende meningen worden op respectvolle wijze met elkaar onderzocht. In dialoog en in discussie. Besluitvorming met aandacht en waardering voor andere opvattingen. (bron: deepdemocracy.nl) In Nederland kennen we Jitske Kramer als een van de boegbeelden van deze methode.”
Maar wat is nu die onderstroom waar ik het overheb?
๐ข๐ป๐ฑ๐ฒ๐ฟ๐๐๐ฟ๐ผ๐ผ๐บ
Binnen Deep Democracy wordt een diagnose instrument dat wordt toegepast voor het in kaart brengen van issues die ‘in de onderstroom’ zitten en, op den duur, veel schade in de verbinding tussen mensen kan veroorzaken (en zo het succes van een organisatie kan belemmeren)
Wanneer we het over onderstroom hebben dan hebben we het over de onzichtbare facetten binnen een bedrijf, een vereniging of een team. Je kan hierbij denken aan zaken zoals:
– macht
– machteloosheid
– cultuur
– vertrouwen
– angst
– achterdocht
Mopperen wel op de gang of bij het koffie apparaat, maar we houden tijdens vergaderingen onze mond. We zeggen ja tegen een voorstel, maar doen nee en verzinnen smoesjes waarom niet. Allemaal gefrustreerde pogingen om te zeggen wat gezegd moet worden.
๐๐ฒ๐๐ฐ๐ต๐ฟ๐ถ๐ท๐๐ฒ๐ป ๐๐ฎ๐ป ๐ฑ๐ถ๐ ๐ด๐ฒ๐ฑ๐ฟ๐ฎ๐ด
De Sabotagelijn beschrijft dit gedrag en is actief in alle lagen van de samenleving, in elke groep en op elke leeftijd. Mensen die nieuw bij een groep komen leren al snel de spelregels en sabotagetactieken van de groep kennen. De Sabotagelijn van Lewis laat 9 fasen zien:
๐๐ฎ๐๐ฒ ๐ญ: ๐๐ฟ๐ฎ๐ฝ๐ท๐ฒ๐
Niet direct denken dat grapjes per definitie onder sabotagegedrag vallen. Waar de grens ligt van wat toelaatbaar is, is soms lastig te bepalen maar vaak wordt een grens door de impact op een individu bepaalt. Grapjes ten koste van een ander zijn eerlijk gezegd per definitie (te) makkelijk en zeker niet leuk.
๐๐ฎ๐๐ฒ ๐ฎ: ๐ฆ๐ฎ๐ฟ๐ฐ๐ฎ๐๐๐ถ๐๐ฐ๐ต๐ฒ ๐ด๐ฟ๐ฎ๐ฝ๐ท๐ฒ๐
Een sarcastisch grapje zal voor de ontvanger van het grapje niet lekker aanvoelen, vaak zal deze in eerste maar een beetje meelachen. Gebeurt dit eenmalig dan hoeft er nog nietg zoveel aan de hand te zijn, gaan sarcastische grapjes een patroon worden dan kan er schade in de verbinding binnen een groep ontstaan.
๐๐ฎ๐๐ฒ ๐ฏ: ๐ฆ๐บ๐ผ๐ฒ๐๐ท๐ฒ๐
Willen mensen niet, of gaan ze echt in de weerstand tegen veranderingen dan gaan mensen smoesjes gebruiken. Waarom iets niet kan, waarom het nu niet kan, waarom het niet gedaan is etc. Mensen raken los van de verandering door niet mee (te willen) bewegen. De onderstroom begint serieus vaart te maken. De niet gehoorde of buitengesloten minderheid zal de ene na het andere smoesje of excuus inbrengen om de meerderheidsbeslissing niet te ondersteunen.
Probeer in deze fase te begrijpen dat smoesjes staan voor niet opgeloste of niet afdoende besproken emotionele zaken.
๐๐ฎ๐๐ฒ ๐ฐ: ๐ฅ๐ผ๐ฑ๐ฑ๐ฒ๐น๐ฒ๐ป
Roddelen…sja doen we dat niet allemaal. Zo onschuldig als het lijkt is de grens van het toelaatbare niet altijd even duidelijk. (On)bewust beschadigen van een ander kan al een grens zijn die overschreden wordt. Vertrouwen verdwijnt en er wordt niet meer echt met elkaar gesproken.
Fase 5: Slechte communicatie of communicatie die helemaal is gestopt
Heb jij weleens gewoon een chatbericht naar iemand gestuurd i.p.v. deze persoon even รฉรฉn op รฉรฉn gesproken. Lekker makkelijk…je hoeft niet meer echt met iemand te praten. Discussies zijn snel beslecht (of juist niet). Een dergelijke communicatie achterstand leidt altijd tot verkeerde beslissingen, een verdere afname van de effectiviteit en efficiรซntie van de organisatie en het team.
๐๐ฎ๐๐ฒ ๐ฒ: ๐ข๐ฝ๐๐ฒ๐๐๐ฒ๐น๐ถ๐ท๐ธ ๐๐ฒ๐ด๐ฒ๐ป๐๐ฒ๐ฟ๐ธ๐ฒ๐ป
Dit gebeurt vaker dan je zou denken. Je moet hierbij denken aan zaken zoals bijvoorbeeld bepaalde informatie achterhouden, zaken bewust laat of niet delen tot en met niet leveren, deels leveren of bewust fout te leveren.
Het doel is altijd schade toebrengen. Er is een verstoorde relatie, omdat de ander je niet ‘hoort’. Overigens kan het nog een flinke uitdaging zijn om opzettelijk tegenwerken te bewijzen. Soms gebeuren zaken verborgen.
๐๐ฎ๐๐ฒ ๐ณ: ๐ฉ๐ฒ๐ฟ๐๐ฟ๐ฎ๐ด๐ฒ๐ป
Vertragen kan zijn dat gestelde deadlines consequent niet gehaald worden of processen gefrustreerd worden.
Voorbeelden die je hier terugziet zijn:
– discussies opnieuw voeren
– de gemaakte keuzes elke keer opnieuw aanvechten
– systemen of afspraken laten klappen
๐๐ฎ๐๐ฒ ๐ด: ๐ฆ๐๐ฎ๐ธ๐ฒ๐ป
Staken of letterlijk: โwe doen niet meer meeโ. Dit gebeurt in alle openheid. Men is kwaad en laat zich luidruchtig horen. Of mensen komen eenvoudigweg niet opdagen op een afspraak
Als men dan nog niets onderneemt, dan is het laatste fase daar: oorlog vertrek of terugtrekken.
๐๐ฎ๐๐ฒ ๐ต: ๐ข๐ผ๐ฟ๐น๐ผ๐ด, ๐๐ฒ๐ฟ๐๐ฟ๐ฒ๐ธ ๐ผ๐ณ ๐๐ฒ๐ฟ๐๐ด๐๐ฟ๐ฒ๐ธ๐ธ๐ฒ๐ป
Een organisatie of team kan zeker ten onder gegaan wanneer men niet tijdig met elkaar in verbinding treedt. Het meenemen van mensen in een (cultuur)verandering is een uitdaging. Soms zijn de eisen van de โsaboteursโ onterecht geweest, maar omdat men dit niet heeft kunnen uitleggen is de zaak geรซscaleerd. Andersom kan zeker ook, er is onrecht aangedaan en de ‘saboteurs’ hebben dit (on)bewust laten voortwoekeren.
Organisaties kunnen volledig verlamt raken als er ‘oorlog’ ontstaat. Sowieso worden mensen zwaar beschadigd. Wat je dan vaak ziet is dat iemand vertrekt of dat men zich terugtrekt. Er is geen wederzijds vertrouwen meer.
๐๐ฒ ๐ฆ๐ฐ๐ฟ๐๐บ ๐ ๐ฎ๐๐๐ฒ๐ฟ ๐ฒ๐ป ๐ฑ๐ฒ ๐๐ฎ๐ฏ๐ผ๐๐ฎ๐ด๐ฒ๐น๐ถ๐ท๐ป
De Scrum Master moet in staat zijn deze fasen in een team te herkennen en daarop in te grijpen. Dat kan zijn door team coaching of 1 op 1 coaching. Onderstromen niet benoemen en laten voortwoekeren zijn uiteindelijk destructief voor een team en dus ook voor een organisatie.
Gebruikte bronnen:
deepdemocracy.nl
Scrum Alliance
agile4all.nl
Foto door Toa Heftiba on Unsplash